ҚАЗАҚСТАН ЖӘНЕ ОРТА АЗИЯ МЕМЛЕКЕТТЕРІНІҢ ТРАНСШЕКАРАЛЫҚ СУ РЕСУРСТАРЫН ПАЙДАЛАНУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТАРАЛЫҚ ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫНЫҢ ПРОБЛЕМАЛАРЫ МЕН ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ

Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 30 жылдығына арналған іс-шаралар аясында М.Х. Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті "Су шаруашылығы және табиғатқа үйлестіру" институтының "Су ресурстары" кафедрасы 2021 жылғы 24 қарашада "Орта Азия және Қазақстан мемлекеттерінің трансшекаралық су ресурстарын пайдалану саласындағы мемлекетаралық ынтымақтастығының проблемалары мен перспективалары" тақырыбында дөңгелек үстел өткізілді.

«Су ресурстары» кафедрасының меңгерушісі С.Қ. Жолдасов дөңгелек үстел қонақтары мен қатысушыларын таныстырды. Ол Қазсушар РМК - директордың орынбасары Зарубаева Г.Г., Шу-Талас бассейндік инспекциясының РММ - басшының орынбасары Ибраев Т.К. , ҚазСШҒЗИ ЖШС - бас директорының орынбасары Ибраев Т.Т., "Мелиорация, экология және сумен жабдықтау" бөлімінің жетекші маманы Р. Джайсамбекова, АҚШ Мичиган университетінің профессоры Жанай Сағин, «Су ресурстары» кафедрасының ПОҚ.

2

Кіріспе сөз Мичиган университетінің профессоры Жанай Сагинге берілді. Ол қатысушыларды М.Х.Дулати атындағы ТарРУ-ге сапарының мақсаттары мен міндеттерімен таныстырды. Мичиган университетінің профессоры су ресурстары саласындағы қолданыстағы халықаралық жобалар туралы айтып, бірлескен жобаларға қатысуға шақырды.

«Су ресурстары» кафедрасының профессоры, т.ғ.д. Сенников М.Н. еліміздің оңтүстік өңірі үшін өзекті болып табылатын жер асты суларының «қоймасы» тақырыбын қозғады. Су қаныққан топырақ қабаттарынан суды алып, су тасқыны кезінде осы қабаттарды толықтыруға мүмкіндік беретін заманауи технология. Айтарлықтай тиімді технология әлемнің көптеген құрғақ аудандарында сынақтан өткен.

Профессор Жанай Сагинге бұл тақырып таныс, ол АҚШ, Германия, Нидерланд, Үндістан, Африкадан тұтынушыларды сумен қамтамасыз ету мақсатында жер асты суларының «қоймаларын»  қолданудың көптеген мысалдарын келтірді.

3

Дөңгелек үстел тақырыбын талқылауға кафедра ғалымдары қосылды - т.ғ.д. Қойбақов С.М., т.ғ.к. Джурумбаева Р.А., т.ғ.д. Омарова Г.Е., PhD Әбдіров М.А. және басқалар.

Аймақтағы су шаруашылығы кәсіпорындары, ұйымдары мен мекемелерінің өкілдері ZOOM платформасында онлайн режимінде дөңгелек үстел жұмысына қатысты. Өңірдің су саласының мамандары үшін трансшекаралық өзендердің су ресурстарын пайдалану-ерекше және айтарлықтай маңызды тақырып. Қазақстанның жаңартылатын су ресурстарының 40% - дан астамы тұтастай трансшекаралық болып табылады және су саясаты проблемаларын шешу басымдыққа айналады.

Шу және Талас өзендерінің ортақ су ресурстарын пайдалану қатаң түрде Қазақстан мен Қырғызстан арасында жасалған келісім бойынша жүзеге асырылады. Трансшекаралық өзендерді бірлесіп пайдалану және қорғау туралы айтқанда, кез келген бәсекелестіктен, даулардан аулақ болу маңызды. Өйткені, бұл бүкіл аймақтың және оның әр мемлекетінің тұрақты даму мүмкіндіктерін айтарлықтай шектейді.

4

Дөңгелек үстелді қорытындылай келе, өңірдің су шаруашылығы өкілдері су саласы мамандары мен кадрларының деңгейін арттыруға, жаңа технологияларды енгізуге, су саясаты бойынша шетелдік сарапшыларды, ғалымдарды тартуға, өңірдің су проблемаларын шешуде халықаралық тәжірибені зерттеуге және пайдалануға баса назар аударды.

"Су ресурстары" кафедрасының аға оқытушысы, магистр Ержанова Н. К.

Top